فوبی اجتماعی (ترس اجتماعی) ترس آشکار و پایدار از موقعیت های اجتماعی است که در آن فرد با افراد غریبه مواجه می شود یا تحت برسی دقیق دیگران قرار می گیرد. مواجهه با موقعیت ترسناک تقریباً پیوسته پاسخ اضطراب فوری را موجب می شود.
اين نوع فوبي اساسا ترس از مورد نظاره ديگران واقع شدن است. اين نوع ترس ممكن است تا حدودي ذاتي بوده باشد، اما اغلب نگاه خيره چه واقعي و چه با تصور فرد (خيالي) در موقعيت هاي خاص ناراحتي فوق العاده در شخص ايجاد مي كند. در واقع تنها نگراني بيمار مبتلا به فوبي اجتماعي مورد تماشاي ديگران واقع شدن است. به همين دليل اين فرد معمولاً از غذا خوردن در رستوران ها، انجام وظيفه در صورت مورد توجه بودن، صحبت يا عملكرد در حضور ديگران اجتناب مي كند و از ازدحام به دليل ترس از نگاه انتقادآميز ديگران دوري مي كند. شخص هر كاري كه مي كند، احساس مي كند مورد قضاوت قرار مي گيرد.
این پاسخ اضطراب در کودکان به صورت گریه کردن، قشقرق راه انداختن، بی حرکت ماندن یا عقب کشیدن از موقعیت های اجتماعی است تا آسیمگی که بیشتر خاص بزرگسالان است.اجتناب از موقعیت های اجتماعی یا عملکرد ترسناک بسیار متداول است.
در برخی موارد کودکان موقعیت ترسناک را با ترس تحمل می کنند.
علائم و نشانه های جسمی شامل این موارد است :
برافروختگی، تعریق شدید، لرزش، تهوع، درد در شکم و بروز مشکلات گوارشی، بروز مشکل درصحبت کردن، احساس گرفتگی عضلات، گیجی، تپش قلب و اسهال. به عبارتی فرد در اجتماع حضور پیدا نمی کند تا به چنین علائمی مبتلا نشود.
معمولا ترس از اجتماع در اواسط نوجوانی شروع می شود ، البته امکان بروز آن در کودکی هم وجود دارد. بندرت ممکن است شروع این اختلال در بزگسالی باشد. این مشکل هم مثل بسیاری مشکلات دیگر در اثر تلفیقی از علل محیطی و ژنتیکی بوجود می آید.
اختلال اضطراب اجتماعی چگونه بر زندگی تاثیر می گذارد؟
موقعیت های اجتماعی سرانجام چنان برای شما غیرقابل تحمل می شوند که شما حاضر نیستید خود را در آن شرایط قرار دهید. تنها فکر اینکه در مرکز توجه دیگران قرار بگیرید برایتان تحمل ناپذیر است. اجتناب از زندگی اجتماعی می تواند منجر به این شود که شما بطور روزافزونی منزوی بشوید. پرهیز از چیزهای ناراحت کننده در کوتاه مدت می تواند راحتی در پی داشته باشد اما باعث می شود که اضطراب در بلند مدت بدتر شود. هرچه جای بیشتری به اضطراب بدهید به همان اندازه جای کمتری برای خودتان می ماند تا در آنجا آن زندگی را که شاید واقعا خواستار آن هستید بسازید.
شما اسیر افکاری می شوید که مشخصه اختلال اضطراب اجتماعی است مانند “از من کار ابلهانه های سر خواهد زد” ، ” همه به من چشم خواهند دوخت” یا ”همه فکر خواهند کرد من دیوانه ام” . اضطراب در بعضی لحظات می تواند بصورت فیزیکی جلوه کند، مانند لرزیدن، طپش قلب، خشک شدن دهان یا سرخ شدن چهره. می تواند این احساس به انسان دست بدهد که در حال غش کردن یا درحال ازدست دادن کنترل است. این واکنش های جسمانی نتیجه این است که سیستم عصبی شما در مقابل وضعیتی واکنش نشان می دهد که شما آن را به مثابه تهدید تعبیر می کنید. اقدام بعدی شما می تواند این باشد که در کوتاه ترین زمان ممکنه بایستی از آنجا دور شوید.
یک روش درمانی روش رفتار درمانی شناختی است که بسیار هم موثر عمل می کند. دراین روش اساس کار، تفکرات خود شماست، بدون اینکه به سایر افراد یا موقعیت ها توجه شود. دراصل تفکرات اصلی و ریشه ای شما محور قرارداده می شود و بعد از شما می خواهند خود را در شرایط ناخواسته ای که قابل تغییر نیست فرض کنید و حال با همان تفکرات اصلی، رفتاری صحیح و مثبت تعریف کنید. در مواردی هم در مراحل خاصی از درمان، فرد را بتدریج در شرایط اجتماعی اضطراب ساز قرار می دهند تا بتواند در این شرایط با مهارت کافی و اعتماد به نفس لازم برخورد کند. درمانگر معمولا مهارت های اجتماعی فرد را بالا می برد و با او تمرین های مختلفی انجام می دهد تا فرد بتواند اعتماد به نفس لازم در برخورد با شرایط مختلف را بدست بیاورد.
