خواستگاه اصلی اين بخش معرفى هنر درمانى و زير شاخه هاى آن به عنوان شاخه اى از علم روان كاوى در تسهيل و درمان بسياري از اختلالات روانشناختى در كودكان و بزرگسالان است. به همين منظور ابتدا به معرفى و چيستى هنر خواهيم پرداخت.
هنر چيست؟
هنر در صورت امروزى بيان هر آرمانى است كه هنرمند توانسته باشد آن را به صورت تجسمى تحقق بخشد. هنر در نزد هنرمند تصويرى آرمانى از طبيعت محسوب مى شود كه عبارت است از سنخ هاى كامل و وجهه اى از طبيعت يا شكل و تناسب يك انسان در قالبى هنرمندانه. در واقع چيزى به نام هنر مطلق وجود ندارد و تنها اين هنرمندان اند كه وجود دارند. از طرفى هنر راهى براى شناخت خود و نهايتا خالق خود است كه عنصر اوليه خود را وام دار طبيعت بوده و آنچه را كه به مخاطب تحويل مى دهد، ديگر ماده اوليه نيست بلكه چيستي و جاودانگى هنر است.
هنر براى انتقال اثر خود از حواس مخاطب بهره مى گيرد. لذا با بررسى هر يك از عناصر آثار هنرى، مى توان به انديشه و احساسات هنرمند دست يافت.
به طور كلى زيبايى آن چيزى است كه لذت بخش است و از وحدت روابط صورى بر مى خيزد. اين در حالى است كه تشخيص زيبايى نيز لذت بخش است اما بيشتر اشتباهات در رابطه با هنر از آنجايى است كه به كارگيرى دو واژه هنر و زيبايى را معادل يكديگر قرار داده و فرض را بر آن مى گيريم كه هر آنچه زيباست هنر است و يا هنر زيباست. آنچه زيبا نيست هنر نيست و زشتى نفى هنر است.
در پاسخ به اين سئوال بايد گفت كه گاهى احساس هايى مانند خوردن، بوييدن، لامسه و … نيز لذت بخشند ولى آيا هنرمندانه اند؟؟؟ حقيقت اين است كه معنا و اهميت تاريخىِ تصور زيبايى، محدود اصالت هنر نامحدود است.
اگر براى قضاوت يك اثر هنرى تنها بر وجهه زيبايى آن متمركز شويم، آنگاه در ارتباط با آثار هنرى كم جاذبه تر، درك مناسبى از آن نخواهيم داشت. زيبايى يك اثر به موضوع آن بستگى ندارد. بلكه تكنيك هاى مختلف از درك اثر، اطلاعاتى فراتر از يك اثر هنرى به مخاطب خواهد داد كه بر شماردن آن خالى از لطف نيست.
به مثال زير توجه كنيد: دو پرتره كه زيبايى كه در اثر پيترروبنيس مشاهده مى شود در پرتره دوم كه اثر آلبرشت دورر است، مشاهده نمى شود.
در مثال اول رنگ و لعاب پرتره كودك به كار زيبايى را القاء كرده است. همچنين ناخودآگاه مخاطب در قضاوت دو اثر مداخله فراوان دارد. به عنوان مثال اثر اول طرحى از جوانى و شادابى و اثر دوم كهنگى و فرسودگى را به ذهن مخاطب القاء مى كند كه در قضاوت اثر تاثيرگذار است. در پايان اين بخش بايستى خاطر نشان كرد كه مسير كنونى هنر از آغاز زندگى بشر تعيين شده است و اثر هنري يك رويداد تاريخى محسوب مى شود. هر لحظه همراه با زايش يك اثر هنرى (اثرى واقعا جديد) مسئله هنر در ميان هنرمندان و دنياى هنر دستخوش تغيير خواهد شد.
خواستگاه هنر چيست؟
سرچشمه هنر ناخودآگاه است كه به صورتى قابل پذيرش در اثر هنرى به ظهور مى رسد. در حقيقت اين ناخودآگاه هنرمند است كه با اتصال به ناخودآگاه مخاطب در اثر هنرى، دركى از سيماى هنر را بوجود آورده و مخاطب را قادر به لمس تجربه هنرمند مى نمايد. آشكار شدن كاركرد ناخودآگاه در هنر، كليد راهيابى به لايه هاى زيرينِ ناهوشيار در هنرمند مى باشد…
منابع:
هنر در گذر زمان تاليف: هلدن گاردنر ترجمه: محمد تقى فرامرزى
تاريخ هنر تاليف: ارنست گامبريچ ترجمه: على رامين
معنى هنر تاليف: هربرت ريد ترجمه: نجف دريا بندرى
