وسواس در کودکان

وسواس در کودکان یک اختلال اضطرابی است که به طرق مختلف بروز می کند. غالبا وسواس در کودکان به شکل افکار و احساسات مزاحم، تکرار شونده، و عود کننده خود را نشان می‌دهد. معمولا با یک سری رفتار اجباری همراه می‌ شود اما نه همیشه. بروز وسواس در کودکان به هر دلیلی که باشد باید جدی گرفته شود.

وسواس در کودکان بیانگر وجود اضطرابی است که غیر قابل اجتناب و برای روان کودک غیر قابل گریز است. بر عکس بزرگسالان که بر غیرمنطقی بودن افکار و رفتارشان اذعان دارند، کودکان دچار وسواس گمان نمی‌ کنند که رفتارشان غیرمنطقی و نامناسب با محیط است. برای مثال ممکن است فکر کنند اگر تمام مداد‌هایش تراشیده و به یک اندازه نباشد، در امتحان مردود می‌ شود یا پس از هر بار شستن دست ها همچنان احساس می کند دست هایش کثیف هستند و باید بارها و یا به تعداد دفعات مشخصی آن را انجام دهد تا مطمئن شود دست هایش تمیز هستند. وسواس در کودکان ممکن به دنبال بروز یک اتفاق و تروما که می تواند باعث ایجاد یک اضطراب شدیدی در کودک شود به وقوع به پیوندد.

علائم وسواس در کودکان

مشخصه وسواس در کودکان که تحت عنوان اختلال وسواسی -جبری (OCD) کودکی شناخته می شود: وجود افکار مزاحم عود کننده همراه با اضطراب یا ترس و اعمال فیزیکی یا ذهنی که هدفمند و تکراری هستند. و‌ به منظور کاهش ترس ها و تنش های ناشی از وسواس های فکری است. وسواس در کودکان به وسیله افکار وسواسی نا خواسته خود را نشان می‌ دهد که این افکار متصل به ترس های فرد هستند مثل ترس از لمس کردن یک شی کثیف. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که اعمال وسواسی در کودکان را نباید کنترل و یا منع کرد و یا به زور تنبیه آنها را وادار به ترک رفتار کرد چرا که این اعمال سپری د برابر اضطراب برای مراقبت از روان فرد هست. وسواس در کودکان بیانگر اضطراب شدید و مزمن است که کودک با اعمال تکراری سعی در تعدیل آن دارد. وسواس در کودکان می تواند موجب اختلال در کارکرد روزمره کودک شود به طوری که او از ترک کردن خانه و یا بازی با همسالان نیز امتناع کند.

درمان وسواس

درمان وسواس در کودکان به شیوه های مختلف میتواند صورت بگیرد. اولین قدم برای درمان و بهبود عملکرد کودک ارزیابی او توسط متخصص این حوزه است. پس از ارزیابی و تشخیص شدت و نوع اختلال و زمانی که از شیوع علائم می گذرد باید پروتکل های درمان برای کودک و آموزش های لازم برای خانواده نیز فراهم شود.

درمان در اختلال وسواس به دو دسته درمان دارویی و روان ‌درمانی تقسیم می شود که :

•   درمان دارویی: تحقیقات انجام شده در زمینه وسواس نشان داده است که کمبود سروتونین در مغز می تواند منجر به بروز وسواس و اختلالات با زمینه اضطراب شود . در درمان وسواس پس ارزیابی های لازم معمولا از داروهای مهار کننده باز جذب سروتونین استفاده می کنند . تحقیقات نتایج مثبتی در درمان اضطراب و کاهش علائم وسواس نشان داده است.
• روان درمانی: روان درمانی برای اختلالات وسواس در کودکان شیوه های مختلفی را در بر می گیرد از جمله درمان های شناختی_رفتاری، بازی_درمانی، روانکاوی، هنر_درمانی و درمان های رفتاری. که تمرکز همه این درمانها بر ریشه یابی منبع اضطراب فرد و تلاش برای تعدیل و برون ریزی آن طی جلسات درمان است.

در کودکان سنین پایین تر به دلیل کمبود توانایی های گفتاری اغلب بازی درمانی بسیار موثر واقع می شود که معمولا همراه با آموزش هایی برای والدین است. والدین همراه و حمایت کننده بسیار روند درمان رو تسریع می کنند. هرچه والدین در این مسیر تلاش کنند که اضطراب های کودک را ببینند و درک کنند و آنها را غیرواقعی و نامعقول نخوانند کودک به مرور می تواند با کمک درمان هایی که می گیرد بر اضطراب‌ هایش فائق آمده و بر رفتارش کنترل بیشتری خواهد داشت.

 منابع : DSM-5

مراجعه به روانشناس کودک برای وسواس در کودکان ضروری است.