وقتی از مؤلفه سازگاری حرف می زنیم مرادمان چیست؟ چطور می شود فرزندان مان رفتارِ سازگارانه داشته باشند؟ سازگاری به معنای این است که فرد بتواند تا جایِ ممکن حداقل تأثیرگذاریِ ممکن را داشته باشد. پس به راحتی می توان دریافت که مفهوم سازگاری با سازش و ضرب المثلِ معروف و به شدت غلطِ «سوختن و ساختن» بی کران تفاوت دارد.
سازش، به‌معنای تسلیم شدن و انفعال است. سوختن و ساختن نیز به معنای تحمل است. ما وقتی از سازگاری حرف می زنیم، همیشه یک موقعیت مدنظر است. یک موقعیت که از فرد یک رفتار را انتظار دارد. سازگاری یک نوع رفتار است. یک نوع رفتار آموختنی که در آن فرد به محرک های محیط رو به رویش توجه کرده و بر اساس آن تصمیم به یک رفتار اثربخش می گیرد. مثال ساده اش ترافیک است. شما در یک ترافیکِ طولانی و اعصاب خرد‌کُن می توانید رفتارِ سازگارانه یا سازش مآبانه داشته باشید. سازش مآبانه اش این است که تا خودِ مقصد بد و بیراه بگویید و حرص ترافیک را بخورید؛ و سازگارانه اش این است که تا مقصد مثلاً یک قصه صوتی یا یک قسمت از پادکست محبوب تان گوش دهید. اگر موقعیت را کمی لذت بخش و مثمر ثمر پایان برسانید، سازگاری کرده اید.
کودکان سازگار بیش از همه چیز روابط شان مطلوب و چشم گیر است. از جا به جایی و تغییر گریزان نبوده و می توانند با اغلب دانش آموزان دَمخور شوند.
برای این که سازگاری به وجود بیاید، گام اول، پذیرفتنِ عدم نارضایتی کودک است. مثلاً کودک بر این باور است که با فلان دانش آموز آبش توی یک جواب نمی رود. بهتر است از او دلایل این باور را جویا شویم. و به جای فاصله گیری (که شاید گاه خود یک رفتار سازگارانه باشد) به فکر حل موضوع باشیم. شاید به این نتیجه برسیم که بهتر است دو کودک با یکدیگر ارتباط خاصی نداشته باشند؛ اما نه این که از هم فاصله بگیرند و کاری به کارِ هم نداشته باشند. معمولاً پیشنهاد اول و دمِ دستی همین است: “کاری به کارِ هم نداشته باشید”
اینطور هیچ چیز حل نشده. یک جرقه کافی است تا آن دو به هم نزدیک شوند و مشکلاتِ قدیم دوباره سر باز کند.
فاصله گیری به حتم می بایست همراه با دلیل و منطق باشد. فاصله گیری ای به دور از بغض و نفرت و خشم و تحمل. در واقع؛ کودک مان یاد می گیرد بنا به این دلایل بهتر است با فلانی رابطه صمیمی نداشته باشد. رفته رفته ممکن است ما شاهدِ یادگیریِ رفتارِ سازگارانه باشیم. رفتاری که در آن فرد توانایی ایجاد ارتباط متقابل و مؤثر با دیگران را داشته، و می تواند میزان ارزشمندی، توانمندی و اثربخشیِ خود را به دیگران و محیطِ پیرامونش نشان دهد.
یکی از ویژگی های منحصربه فرد رفتار سازگاری این است که موجب می شود رفتار دیگران درک و پیش بینی شود.
