برای داشتن کودک مستقل چه باید کرد؟ یک اصطلاح از قدیم الایام وِرد زبان همه بوده است؛ این‌که بگذار لا‌اقل قدری بچه رویِ پایِ خودش بایستد. این اصطلاح به چه معنایی می باشد و تا چه اندازه می شود به آن اِکتفا کرد موضوع یادداشتِ این هفته است.
مستقل بودن بدیهی است؛ مفهومی ساده دارد. این که فرزند در انجامِ کارهای شخصی نیاز به دیگری ندارد. یعنی اگر روزی، اتفاقی، در خانه تنها بود می تواند بلأخره به یک طریقی از پَسِ وعده ناهار بر بیاید و برای خودش هرچند اندک خوراکی ای ترتیب دهد.
نکته تأمل برانگیز این است که گاهی پدر و مادر به موجبِ توجه بیش از‌حد، فرزند را در تمامِ امور پوشش می دهند. حمایت کردن با پوشش های ناکارا و مُخرب تفاوت دارد. در پوشش های ناکارا و مُخرب یادگیری وجود ندارد. به جایِ فرایند یادگیری؛ عادت به حضورِ دیگری شکل می گیرد. حال تصور کنید؛ هر روز، در طیِ چند سالِ متمادی فرزندش را به مدرسه می رساند، کیف یا کوله اش را حَمل، او را تا دَمِ ورودیِ ساختمانِ مدرسه همراهی و بدرقه می کند. شاید بپرسید این چه ایرادی دارد؟ در ظاهر ایراد نیست. یک جور حمایت به چشم می آید. امّا مغزِ انسان، به فرایندِ «عادت‌کردن» عادت دارد. مغز؛ طبقِ یک برنامه پیش تنظیم شده رفتارها را ثبت و طبقِ فرایندِ عادت پذیری آن ها را خودکار انجام می دهد. یعنی؛ رفته رفته، فرزند رفتارِ وابستگی را آموخته و پرورش داده. ساده اش این است که او چه زمانی قرار است کارهایش را انجام دهد؟ او، به این نتیجه خواهد رسید که انجام و رَفعِ تکلیف ها به حضورِ شخصی دیگر بستگی دارد.
گاهی، به اشتباه پدر و مادر تصور می کنند رفتارشان حمایت مآبانه است. امّا باید توجه داشت حمایت کردن با پوشش های مخرب و ناکارا هم چون: لباس تن کردن،
- بستنِ بندهایِ کفش
- حملِ وسایل
- و به‌طور کلی دخالت در انجامِ امورِ شخصی
احتمالاً در آینده رفتارِ مستقلانه را در فرزند‌مان به‌وجود نخواهد آورد.
حمایت های عاطفی را می توان جایگزین کرد. یعنی پذیرفتنِ کودک بی شرط و بدون در نظر گرفتنِ شرایطِ ارزش و از همه مهم تر قبولِ او و یاری رساندن به او در موقعیت های بحرانی.
رفتارِ مستقلانه زمانی شکل می گیرد که پدر و مادر در موقعیت های به شدت ساده، از فرزند رفتار مستقلانه طلب کنند. خرید کردن، مسئولیت های ریزِ خانه و محول کردن امور شخصی.
ما زمانی توانستیم دوچرخه هایمان را به تنهایی برانیم و با آسودگی رکاب بزنیم که پس از مدتی «کمکی ها» از کنارِ چرخِ عقب برداشته شدند. زمین خوردن وجود داشت؛ امّا راندنِ دوچرخه به تنهایی تحقق پذیرفت. مستقل بودن یک صفتِ رفتاری است که یک شبه به وجود نمی آید. در طولِ زمان؛ آهسته و پیوسته در سیستم رفتار آدمی شکل می گیرد. یادمان باشد؛ به احتمالِ فراوان مستقل بودن، زیربنایِ مسئولیت پذیری است. مسئولیت پذیری، در سال های بعد تعهد را به وجود می آورد و به احتمالِ فراوان تر تعهد، پدیدآیی سازگاری را با کیفیتِ بیشتر همراه می سازد.
