اوتیسم چیست

اوتیسم یک اختلال نورولوژیک طیف رشد است که در سال های اولیه رشد نمایان می شود. اوتیسم پیش از سه سالگی قابل تشخیص است. یعنی در سالهایی که کودک ابزار ارتباط با دنیای بیرون را کسب می کند. این نشانه ها اغلب در همان سال های ابتدایی رشد همزمان با سن به حرف افتادن و ارتباط گرفتن واضح می شود. به شکل: عدم برقراری ارتباط چشمی، عدم واکنش به صدا شدن، عدم تلاش برای صحبت کردن و بروز آواهای کلامی ابتدایی. رفتار های کلیشه ای و تکراری . الگوی ثابت رفتاری که معمولا برهم زدن آن باعث بروز پرخاشگری و اضطراب شدید در فرد می شود. وابستگی شدید به یک شیء با موسیقی، یا لباس، یا یک اسباب بازی و…

این نشانه ها  موقتی نیستند و با افزایش سن خود به خودی بهبود نمی یابند.

نشانه های تشخیص اوتیسم در DSM-5

الف) مجموعه ای از شش یا بیش از شش مورد از موارد 1 و 2 و 3 با حداقل دو مورد از 1 و یک مورد از هر یک از موارد 2 و 3

1 : اختلال کیفی در تعامل اجتماعی که با حداقل 2 مورد از موارد زیر نمایان می شود:

1-1 : اختلال جدی در رفتارهای غیر کلامی چند گانه مانند نگاه رو در رو – بیان چهره ای – اطوار و حرکات بیانگر بدنی برای تنظیم تعامل اجتماعی.

2-1 : ناتوانی در ایجاد روابط با همسالان متناسب با سطح رشد.

3-1 : فقدان تلاش خود انگیخته برای سهیم شدن در خوشی ها، علایق یا پیشرفت های دیگران (به عنوان مثال چیزهای مورد علاقه خود را نشان نمی دهد، آن ها را نزد دیگران نمی آورد و به آن ها اشاره نمی کند).

4-1 : فقدان تقابل هیجانی و اجتماعی.

2 : اختلال های کیفی در ارتباط که حداقل با یکی از موارد زیر نمایان می شود.

1-2 : تاخیر یا فقدان کامل زبان محاوره ای.

2-2 : در افرادی که گفتار مناسب دارند، اختلال قابل ملاحظه در توانایی شروع مکالمه با دیگران  و حفظ تداوم آن.

3-2 : کاربرد کلیشه ای و تکراری زبان و زبان مخصوص به خود.

4-2 : فقدان بازی های متنوع وانمودی خود انگیخته و بازی اجتماعی تقلیدی متناسب با سطح رشد

3 : الگوهای رفتاری، علایق و فعالیت های کلیشه ای، تکراری و محدود که با حداقل یکی از موارد زیر نمایان می شوند:

1-3 : اشتغال فکری گسترده با یک یا بیش از یک الگوی علاقه کلیشه ای و محدود که از لحاظ شدت یا تمرکز نابهنجار است.

2-3 : پیروی به ظاهر انعطاف ناپذیر از تشریفات یا کارهای عادی غیر مفید با تشریفات خاص.

3-3 : اطوار حرکتی کلیشه ای تکراری (مانند حرکت دادن انگشتان یا تاب دادن و پیچاندن آن ها یا حرکات پیچیده کل بدن).

4-3 : اشتغال فکری مداوم به بخش هایی از اشیا.

ب) تاخیر ها یا کارکرد نابهنجار در حداقل یکی از زمینه های زیر، با شروع قبل از سن سه سالگی:1. تعادل اجتماعی   2. زبان یا گفتاری که در ارتباطات اجتماعی به کار می رود. 3. بازی های نمادی یا تخیلی.

ج) این اختلال برای اختلال رت یا اختلال از هم پاشیدگی کودکی به حساب نمی آید.

در گذشته و قبل از تقسیم بندی DSM-5 در مورد طیف اوتیسم

 ( ASD ) ، افراد اوتیسم را به دو گروه تقسیم بندی می کردند،

– گروه اول را افراد اوتیسم با ضریت هوشی ( IQ ) بالا که مهارت های رفتاری و سازگارانه نداشتند و به آنها افراد اوتیسم با عملکرد بالا می گفتند ( Autis High Function )

– گروه دوم را افراد اوتیسم با نقص های شدید و عمیق در رشد ذهنی می دانستند که نمی توانند زندگی مستقل داشته باشند و به علت پایین بودن فرآیندهای شناختی ایشان درک ضعیفی از دنیای اطراف خود داشتند که با عنوان اوتیسم با عملکرد پایین ( Autism Low Function ) شناخته می شدند.

علل بروز اوتیسم و درمان

باگذشت چند دهه از شناخت این بیماری همچنان علت بروز آن مشخص نیست. در ابتدا تصور بر این بود که والدین سرد و نامهربان مسبب بروز اوتیسم هستند. اما امروزه می دانیم که اوتیسم یک اختلال نورولوژیک در کارکرد سیستم عصبی است این که به چه دلیل و در چه زمانی از بارداری چه اتفاقی می افتد هنوز ناشناخته مانده است بسیاری از تحقیقات سن بالای پدر را در زمان باروری دخیل می دانند. بسیاری تغذیه با مواد حاوی جیوه را در دوران بارداری دخیل می دانند اما هیچ یک به درستی و قاطعانه نمی‌تواند دلیل آن باشد . و از سوی دیگر هیچ درمان قطعی برای اوتیسم وجود ندارد.

اوتیسم و نبوغ

در افراد با طیف اختلال اوتیسم همانطور که مهارت های کلامی و ارتباطی دچار نقص جدی است در برخی از موارد نیز این افراد دارای استعداد و توانایی منحصر به فردی در برخی حوزه ها هستند. این افراد توجه پراکنده ندارند . به این شکل که چون با پیرامون خود ارتباط نمی گیرند و یا سخت ارتباط برقرار می کنند . توجه آنها به طور فزاینده برروی موارد مورد علاقه شان متمرکز هست خیلی بیشتر از افراد معمولی که خود باعث بالا رفتن توانایی آنها در یک حیطه خاص به دلیل ممارست و پرداختن مداوم به آن می شود. مرز بین نبوغ و اختلال روانی چنان باریک است که گاهی تصمیمی گیری برای مداخلات را دچار اشکال می کنند. اما آنچه مشخص است این است که سه رکن اصلی اوتیسم که عدم ارتباط با محیط، وسواس و اشتغال فکری مداوم به یک موضوع در آنها شاید زمینه ساز بروز توانایی ها و استعداد های خاص در این افراد گردد.

منابع: DSM-5