مهارت حل مساله در خانواده چگونه است ؟
خانواده به معنای ایده آل و کامل وجود ندارد. یعنی نمی توان گفت این خانواده، مطلوب، صحیح و به هنجار است. اهمیت ندارد که یک خانواده دارای چند فرزند باشد، هر خانواده ای، درونِ خود، معمولاً مسائل و مشکلات خاص خودش را دارد. ما خانواده بی چالش کمتر پیدا می کنیم. نوع مواجهه مهم است. بگذارید به طبقه بندی برخی از آن ها بپردازیم.
۱.خانواده هایی که اصلا و ابدا به مسائل شان نگاه واقعی نمی نهند و متوجه آن ها نمی شوند و گاه قضایا را انکار می کنند.
۲.خانواده هایی که مشکلات را درک کرده اما برای آن ها چاره ای نه می یابند و نه می اندیشند.
۳.خانواده هایی که در صدد حل مشکل برمی آیند گاه توسط خود و گاه با استمداد از روانشناس و مشاور.
«کن واتانابه» نویسنده ژاپنی از یک شیوه تفکر به‌نام « مسئله گشایی » حرف می زند که بی شباهت به خانواده های دسته سوم نیست. شیوه تفکر همان طور که از آن استنباط می شود یک روش بوده و هر روشی آموختنی است. شیوه های تفکر تا آخر عمر همراه آدمی بوده و در جایْ جایِ زندگی های مان سر و کله شان پیدا می شود. «مسئله گشایی» یا مهارت حل مساله در خانواده ، ما را برای تصمیم گیری های جدید آماده ساخته و خلاق می کند.
افرادی که از شیوه های تفکر متفاوت بهره می برند، شبیه گوشی های موبایلی هستند که اَپ های مختلف دارند تا در صورتِ لزوم از آن ها استفاده بشود. اطلاعات قبلی، آموزه های پیشین و عادت های همیشگی ما را به جلو نمی راند. ما با استناد به اطلاعات قبلی بیشتر در حالِ “در جا‌زدن” خواهیم بود. «مسئله گشایی» موجب می شود وقتی در می یابیم فرزندمان مشکلی، نگرانی یا دغدغه ای دارد در صددِ حل آن برمی آییم. این ماجرا از یک فرمول ساده تبعیت می کند:
شناسایی+درک+اقدام= مسئله گشایی
حال مشکل مان می خواهد از عمیق ترین ها باشد تا ساده ترین ها. هرچه باشد مهم این است دست روی دست نگذاریم. مشکلات، به خودی خود آب نمی ر‌وند و کم نمی شوند. درباره کودکان ماجرا پیچیده تر هم می شود. عدم توجه و رسیدگی به یک مشکل به احتمال زیاد زمینه ساز مشکلات دیگر خواهد شد.
یادمان نرود مسئله گشایی یک آمادگیِ ذهنی-روانی برای مواجهه با هر نوع مشکل و مسئله است.
یادداشت‌های عماد رضایی نیک
مشاوره خانواده سرو
